Quruxda dumarka waa mawduuc ballaadhan oo ka gudbaya kaliya muuqaalka bannaanka ah; waa isku-dhaf ka kooban dabeecad wanaagsan, asluub, akhlaaq, iyo bilicda qofka. Dumarku waxay leeyihiin door muhiim ah oo ay ka ciyaaraan bulshooyinka dhaqanka Soomaalida iyo guud ahaan bulshooyinka Islaamka dhexdooda, iyadoo quruxda dumarka lagu macneeyo siyaabo kala duwan oo dhaqanka iyo diinta waafaqsan.
Da’da Quruxda
Quruxda dumarka ma laha xilli gaar ah oo ay ku kooban tahay; waxay soo baxdaa oo ay kor u kacdaa marxalado kala duwan oo nolosha ah. Si kastaba ha ahaatee, quruxda dumarka ee dhaqanka Soomaalida iyo Islamka dhexdooda waxaa inta badan lagu qiimeeyaa bisaylka akhlaaqda iyo asluubta, kaas oo aan ku xirnayn da’ gaar ah. Quruxda dhabta ah waa mid waara oo ka timaadda gudaha qofka, kuna sii fidaysa sannadaha oo dhan.
Deegaanka iyo Barbaarinta
Gabarta ku barbaaraysa deegaanka Soomaalida waxay heshay barbaarinta ku saleysan qiyamka iyo dhaqanka suubban. Guriga iyo deegaanku waxay bixiyaan asaaska quruxda dhaqameed iyo mid diimeed, halkaas oo qiimaha la saaro asluubta, edebta, iyo akhlaaqda. Quruxda dhaqameed iyo tan diimeed ee dumarka Soomaalida iyo kuwa Muslimiinta ah waa mid iskaashi iyo taageero ku dhisan, halkaas oo gabdhaha lagu barbaariyo inay noqdaan kuwo isku kalsoon, daryeel iyo ixtiraam u haya naftooda iyo kuwa kale.
Adaabta iyo Asluubta
Islamka iyo dhaqanka Soomaalida waxay si weyn ugu nuuxnuuxsadaan muhiimadda adaabta iyo asluubta wanaagsan, taas oo qeyb libaax ka qaadata quruxda dumarka. Quruxda dumarka waxaa lagu maamuusaa iyadoo la eegayo sida ay u dhaqmaan, u hadlaan, iyo sida ay ula dhaqmaan dadka kale. Islaamku wuxuu dumarka baraa inay ilaaliyaan xishoodka, is ixtiraamaan, kuna dadaalaan inay noqdaan kuwo tusaale u ah akhlaaqda wanaagsan.
Meelaha Laga Fiiriyo Quruxda
Quruxda dumarka ee dhaqanka Soomaalida iyo Islaamka dhexdooda laguma qiimeeyo kaliya muuqaalka dibadda, balse waxaa muhiim ah quruxda gudaha: sida qofnimada, kartida, iyo awooda uu qofku u leeyahay inuu saameyn wanaagsan ku yeesho bulshada dhexdeeda. Quruxda waxaa ka mid ah sida qofka uu uga qeyb qaato horumarinta qoyska iyo bulshada, iyo sida uu ugu adeego si ixtiraam iyo jacayl ku dheehan.
Maxay Istaahilaan Dumarka
Dumarka oo dhan waxay istaahilaan in la ixtiraamo, la qiimeeyo, lana taageero. Istaahiliddaas waxay ka timaaddaa aqoonsiga doorka muhiimka ah ee ay ku leeyihiin bulshada; ha noqoto korinta jiilalka soo socda, gacan ka geysashada dhaqaalaha qoyska, ama ka qeyb qaadashada siyaasadda iyo bulshada. Waxay xaq u leeyihiin in la dhowro xuquuqdooda, inay helaan waxbarasho, shaqo, iyo inay gaaraan go’aanno ku saabsan noloshooda iyo jidhkooda.
Quruxda dumarka waa iftiin da’im ah oo ka dhex muuqda dhammaan wejiyada nolosha. Waa muraayad tilmaamaysa hodantinimada dhaqanka, adkaysiga shakhsiyaadka, iyo quruxda aan la arki karin ee ku dhex jirta qof kasta. Quruxda dumarka waa inaan loo arkin kaliya muuqaal dibadeed, balse waa in lagu qiimeeyaa sida ay u nool yihiin, u dhaqmaan, iyo sida ay uga qeyb qaataan bulshada. Waa duco iyo ammaan aan dhamaad lahayn, taas oo ay mudan yihiin dumarka oo dhan.