Itoobiya, dalka aan bad lahayn ee Afrika ku yaalla, ayaa muddo dheer ku taamayay inuu mar kale helo fursad uu ku yeesho marin badeed. Ra’iisul Wasaare Abiy Ahmed ayaa si cad u muujiyay sida ay muhiimka u tahay helitaanka marin u gaar ah Badda Cas, taasoo uu arko inay asaas u tahay jiritaanka iyo horumarka dalkiisa. Hadalkan ayaa dib u soo nooleeyay doodaha ku saabsan sida Itoobiya ugu dhaqaaqi karto inay xaqiijiso himiladan, iyada oo laga yaabo inay saameyn ku yeelato xiriirka ay la leedahay dalalka deriska ah sida Eritrea, Djibouti, iyo Somaliland.
- Bilowgii Iskaashiga: Turkiga iyo Soomaaliya waxay gaareen heshiis taariikhi ah oo ku saabsan howlgallada badda, si loo xoojiyo amniga iyo in lala dagaalamo burcad-badeednimada, isla markaana loo ilaaliyo danaha labada dal.
- Niyad-Jabka Itoobiya: Itoobiya oo aan bad lahayn ayaa dareentay niyad-jab kadib markii ay isku dayday inay si degdeg ah u hesho saameyn ku aadan badda Soomaaliya, halka Turkiga loo xilsaaray ilaalinta badda Soomaaliya.
- Isku Dayada Itoobiya ee Heshiisyada Shirkadaha Shisheeye: Warar sheegaya in Itoobiya ay si hoose u taageerayso dhibaatooyin iyo isku dayo ay ku doonayso inay shirkado shisheeye kula heshiiso si degdeg ah, iyagoo isku dayaya inay galaangal u helaan maamulada deegaanka iyo khayraadka dabiiciga ah.
Falanqeyn:
- Saameynta Heshiiska Soomaaliya iyo Turkiga: Heshiiskan waxa uu muujinayaa iskaashiga sii xoogeysanaya ee ka dhexeeya labada dal iyo doorka Turkiga ee sii kordhaya ee ku aadan amniga iyo horumarka gobolka Geeska Afrika.
- Niyad-Jabka Itoobiya iyo Raadinta Saameynta Badeed: Itoobiya oo aan fursad u helin inay saameyn muuqata ku yeelato badda ayaa la kulantay niyad-jab, maadaama Turkiga uu noqday ilaaliyaha badda Soomaaliya.
- Dhibaatooyinka Iskaashiga Itoobiya iyo Shirkadaha Shisheeye: Waxaa jira walaac laga qabo heshiisyo dhicis ah oo dhexmara Itoobiya iyo shirkadaha shisheeye, taasoo liddi ku ah heshiiska Soomaaliya iyo Turkiga, isla markaana abuuri kara xasarado siyaasadeed.
Horumarka Itoobiya iyo Muhiimadda Marin-biyoodka
Itoobiya, oo ah dalka labaad ee ugu dadka badan Afrika, ayaa horumar dhaqaale oo xawli ah sameeyay tobankii sano ee la soo dhaafay, taasoo ka dhigaysa mid ka mid ah dhaqaalaha sida dhaqsaha badan u koraya ee qaaradda. Si kastaba ha ahaatee, maqnaanshaha marin badeed waxay ku tahay caqabad weyn, maadaama 85% badeecadaheeda ay soo maraan Djibouti. Helitaanka marin u gaar ah Badda Cas ayaa si weyn u fududeyn kara ganacsiga dibadda ee Itoobiya, isla markaana yareyn kara ku tiirsanaanteeda dekedaha dalalka deriska.
Xiriirka Itoobiya iyo Deriska
Helitaanka marin badeed ayaa ah arrin xasaasi ah oo u baahan in si taxaddar leh loo maareeyo, gaar ahaan marka la eego xiriirka Itoobiya ee dalalka deriska la ah ee leh marinada badeed. Wadahadallada Itoobiya la furayso Eritrea, Djibouti, iyo Somaliland ayaa ah tallaabo muhiim ah, laakiin waxay u baahan tahay isu dheellitirka danaha qaranka iyo kuwa gobolka, iyo sidoo kale ilaalinta nabadda iyo xasilloonida.
Dib-u-dhiska Ciidamada Badda
Ku dhawaaqista Itoobiya ee dib u dhiska ciidamada badda waxay muujineysaa sida ay uga go’an tahay inay kor u qaado awooddeeda difaaca iyo saameynteeda gobolka. Tani waxay qayb ka tahay qorshaha ballaaran ee dalka ee ku aaddan isku-dubbaridka siyaasadaha difaaca iyo amniga ee la jaan qaadaya isbeddellada caalamiga ah iyo kuwa gobolka.
Caqabadaha iyo Fursadaha
Si kastaba ha ahaatee, helitaanka marin badeed iyo dib u dhiska ciidamada badda waxay wajahayaan caqabado dhowr ah, oo ay ku jiraan arrimaha siyaasadeed ee gudaha, sida mucaaradka ka imanaya gobollada qaar, iyo caqabadaha diblomaasiyadeed ee kala dhexeeya dalalka deriska. Dadaallada lagu xallinayo caqabadahan ayaa muhiim u ah in Itoobiya ay gaarto yoolkeeda ah inay noqoto quwad goboleed oo muhiim ah oo leh saameyn dhaqaale iyo milatari.
Itoobiya waa inay qaaddaa tallaabooyin taxaddar leh oo isu dheellitiran si ay u xaqiijiso danahaheeda qaran iyada oo aan wax u dhimin xiriirka ay la leedahay dalalka deriska. Iskaashiga gobolka, wadahadallada nabadda, iyo siyaasadaha diblomaasiyadeed ee xeel dheer ayaa muhiim u ah helitaanka marin badeed oo waara iyo xoojinta doorka Itoobiya ee gobolka. Iyada oo la eegayo isbeddelada dhaqaale iyo siyaasadeed ee gobolka, Itoobiya waxay horumarin kartaa fursado cusub oo ay ku xoojiso dhaqaalaheeda iyo saameynteeda gobolka, iyada oo weli ilaalinaysa xiriir wanaagsan la leh deriskeeda.