Mandheer iyo Kiishka Amniotic
Calaamado lisku arkayo todobadkan waxa kamida cadaadiska caloosha iyo naasaha qanjirkoda o adkado ayaa laga yaabaa inay soo baxaan usbuucan, iyo sida kooxda unugyada ee dhowaan noqon doona ilmahaagu waxay ku dhuuntaan xuubka ilmo-galeenka, waxaad sidoo kale waxa arki kartaa xoogaa dhiig-bax ah. (Laakin haddii aadan weli dareemin wax calaamado ah, taasi sidoo kale waa iska caadi.
Hambalyo! Markaan waxa ledahay uur 4 toddobaad, waxaad si rasmi ah u utraysatayoo aad ku jirtaa bisha koobaad – inkasta oo ay ahaan toddobaadilaa aad ku xaqijin karto warbixinta baaritanka Intee ayuu weyn yahay ilmahaygu 4 toddobaad? In kasta oo ay aad u yar tahay – oo aan ka badnayn 1 milimitir oo aan ka weynayn uurjiifkaaga yar waxa uu ku mashquulsan yahay samaynta guri. Waxaad kula socon kartaa korriinka ilmahaaga toddobaad kasta waxa aad filanayso Mandheerta iyo ugxanta ayaa bilaabaya sameynta Iyadoo laga yaabo inaad hadda bilowday inaad la yaabto inaad uur leedahay iyo in kale, ilmahaaga dhawaan dhalan doona wuxuu hore u helay gurigiisa.
Unuga bacramiya ugxanta wuxuu soo gabagabeeyey socdaalkiisii tuubada xuubka calooshaada ilaa ilmo- galeenkaaga.
Markay halkaas maree, waxay ku dhex dahaadhaa xuubka ilma-galeenkaaga iyo rakibidda – samaynta xidhiidhkaas aan go’i karin ee adiga kugu xidhan kaas oo socon doona siddeedda bilood ee soo socda (iyo nolosha ka dib). Isla marka kubbadda yar ee unugyadu ay degto ilmo-galeenkaaga, waxay mari doontaa kala qaybsanaan weyn, oo u qaybsanaysa laba kooxood. Kala bar waxa hadda loo yaqaan ugxan ayaa noqon doona wiilkaaga ama gabadhaada, halka qeybta kalena ay sameysanayaan mandheerta, oo ah marinka nolosha cunugaaga – taasoo marineysa nafaqeynta oo qaada qashinka ilaa dhalmada. Koritaanka ugxanta iyo kiishka amniotic (micneen: Kiishka derbi-dhuuban ee ku wareegsan uurjiifka xilliga uurka.) Halka xuubka amniyootiga (oo sidoo kale loo yaqaan bacda biyaha) uu ka sameysmo hareeraheeda, sidaas oo kale bacda jaallaha ah, taas oo hadhow lagu dari doono habka dheefshiidka ee kobcaya ilmahaaga. Embriyuhu hadda waxa uu leeyahay saddex lakab oo unugyo ah oo u kori doona qaybo gaar ah oo ka mid ah jidhka ilmahaaga. Lakabka gudaha, oo loo yaqaanno endoderm, wuxuu u kobci doonaa habka dheefshiidka ee ilmahaaga, beerka iyo sambabada. Lakabka dhexe, oo loo yaqaan mesoderm, ayaa dhawaan ahaan doona wadnaha ilmahaaga, xubnaha galmada, lafaha, kelyaha iyo murqaha. Oo lakabka sare, ama ectoderm, ayaa ugu dambeyntii samayn doona habdhiska dareenka ilmahaaga, timaha, indhaha iyo lakabka sare ee maqaarka.
Weli Calaamad Ma Laha?
Toddobaad uun ka dib bacriminta, samaynta dhallaanku wali waa curad, si loo hadlo. Usbuuca 4 ee uurka, jidhkaagu wuu is diyaarinayaa, wakhti weyn – si dhakhso ah ayuu isu beddelayaa meel ay carruurtu ku koraan oo hoy u noqon doonta mucjisadaada yar sagaalka bilood ee soo socda ama wax ka badan. Waxaa suurtogal ah in aad isku argto dabecado gadisan. Halka dumarka qaarkood ay dareemaan kuwa xun, calaamadaha uurka oo ay ku jiraan isbeddellada niyadda, dibiro iyo casiraad, kuwa kalena waxba ma dareemaan. Wax kasta oo aad dareemeyso ama aadan dareemeynin, waxaa laga yaabaa inay goor hore tahay inaad aragto natiijo lagu kalsoonaan karo oo ku saabsan baaritaanka uurkaaga.
Hormoonnada Uurka
Lix ilaa 12 maalmood gudahooda ka dib bacriminta, ukunku wuxuu bilaabaa inuu sii daayo hcg hormoonka uurka kaas oo si dhakhso ah u rogi doona xariiqda uurkaaga tijaabada wiil ama gabadh. HCG waxay ogaysiisaa luteum corpus (halkii hal mar ee ukuntan ayaa laga sii daayay) inay u baahan tahay inay ku dhegganaato oo ay soo saarto progesterone iyo estrogen si ay u quudiso uurka ilaa mandheertu ay qaadato ilaa siddeed toddobaad laga bilaabo hadda.
Qaado Taloyinkan
Qaado fitamiin dhalmada ka hor Haddii aadan weli bilaabin qaadashada fitamiin dhalmada ka hor, hadda waa waqtigii., kuwa caadiga ah ma sameyn do ayaan ahayn. Fitamiinada sida Folic Acid (vitamin B9) waa muhiim, maxaa yeelay waxay yareeyaan halista dhalmo la’aanta iyo cilladaha horumarka neerfaha ee ilmahaaga. La tasho dhakhtarkaaga si aad u hesho talo ku saabsan fitamiinada iyo macdanta ugu fiican ee xaaladdaada gaarka ah.
Isku Diyaarinta Waxyaabaha soo Socda
- Daryeelkaaga Uurka: Ballanso la-tashi caafimaad si aad u dejiso qorshe daryeel uur oo ku habboon adiga iyo ilmahaaga.
- Cunto Caafimaad leh: Cun cuntooyin nafaqo leh oo taageera koritaanka iyo horumarka caafimaadka ilmahaaga.
- Nasasho iyo Jimicsi: Hubi inaad hesho nasasho ku filan oo ku dar jimicsi khafiif ah oo caadi ah sida socodka, iyadoo oggolaansho laga helayo dhakhtarkaaga.
Marxaladdan hore ee uurka, waxaa muhiim ah in la ogaado in kasta oo ilmahaagu yahay mid aad u yar haddana, horumar weyn ayaa hadda socda. Waxaa muhiim ah inaad siisid taageerada iyo daryeelka ugu fiican ee suurtogalka ah isla markaana aad la xidhiidho dhakhtarkaaga si aad u hesho talooyinka ugu fiican ee daryeelkaaga iyo kan ilmahaaga. Ku raaxayso safarkan cajiibka ah ee uurka, oo diyaar u noqo inaad la kulanto isbeddello badan oo xiiso leh oo ku saabsan noloshaada iyo jidhkaaga inta lagu jiro bilooyinka soo socda.